Čestitka povodom Međunarodnog dana žena

Članicama Udruženja penologa, i svim pripadnicama ljepšeg pola čestitamo Međunarodni dan žena “8. Mart“. 
Ovo je 108. godina po redu od kada se ovaj praznik obilježava i slavi širom svijeta, iako se prvih nekoliko godina obilježavao različitih datuma uključujući 28. februar, i 18. mart. 
Od Luiz Cic, preko Klare Cetkin, i Aleksandre Kolontaj, do Makin Voters, kako su žene gradile put ka rodnoj ravnopravnosti…
Da se podsjetimo, međunarodni dan žena ili, kolokvijalno, 8. mart (Osmi mart), dan je posvećen ženama i slavi se svake godine 8. marta. Ovaj dan je nastao kao dan borbe za ekonomsku, političku i socijalnu ravnopravnost žena i muškaraca. Švajcarska je poslednja zemlja u Evropi koja je uvela pravo glasa ženama (1972).

Mnoge žene, kao na primer sufražetkinje, zastupale su ideju većih ženskih prava. Ipak, prvi nacionalni Dan žena obilježen je 28. februara 1909. godine u Sjedinjenim Američkim Državama nakon deklaracije koju je izdala Socijalistička partija Amerike. Avgusta iste godine organizovana je Međunarodna konferencija žena socijalističke Druge internacionale. Inspirisana američkim djelovanjem povodom ovog pitanja, njemica Luiz Cic predložila organizovanje Međunarodnog dana žena.

Kako ona nije bila u stanju da svoje ideje sprovede u delo, inicijativu za taj praznik preuzela je njemačka feministkinja i komunistkinja Klara Cetkin (1857—1933). Cetkinova se borila za prava žena od 1889. godine, a prijedlog je javno iznijela avgusta 1889. godine u narodnoj kući, danas poznatoj kao Ungdomshuset. Prvo obeležavanje dana bilo je 18. marta 1911. godine u Austriji, Njemačkoj, Švajcarskoj, i Danskoj, dok su ga obilježile mnoge demonstracije feministkinja širom Evrope.

Kao međunarodni dan žena, osmi mart (po prvi put tačno određeni datum), prihvaćen je 1917. godine. Ujedinjene nacije su od 1975. godine, koju su proglasile za Međunarodnu godinu žena i službeno počele obilježavati Međunarodni dan žena. U međuvremenu su uvedene institucije kao što su trudničko bolovanje, ograničenje rada žena u trećoj (noćnoj) smjeni, ista plata za isti rad, pravo glasa i mnoge druge. Obično se proslavlja darivanjem žena cvijećem. Godine 1977. Generalna skupština Ujedinjenih nacija pozvala je zemlje članice da 8. mart proglase Danom UN-a za ženska prava i svjetski mir.

Nakon Oktobarske revolucije, boljševik Alekandra Kollontai i Vladimir Lenjin učinili su 8. Mart službenim praznikom u Sovjetskom Savezu, ali to je bio radni dan do 1965. godine. Od 8. maja 1965. godine dekretom Predsedništva Sovjetskog Saveza Međunarodnog dana žena SSSR-a proglašen je neradnim danom u SSSR-u „u znak sjećanja na izuzetne zasluge sovjetskih žena u komunističkoj izgradnji, u odbrani njihove domovine tokom Velikog Domovinskog rata, u njihovom herojstvu i nesebičnosti na frontu i u pozadini, i takođe označava veliki doprinos žena jačanju prijateljstva među narodima i borbi za mir.“ 

Od svog zvaničnog usvajanja u Sovjetskoj Rusiji nakon revolucije 1917. godine, praznik se uglavnom slavio u komunističkim zemljama i komunističkom pokretu širom svijeta. Proslavili su je komunisti u Kini od 1922. Posle osnivanja Narodne Republike Kine 1. oktobra 1949. godine, Državni savet je 23. decembra proglasio da će 8. marta biti zvanični praznik sa ženama u Kini koje će dobiti poludnevni odmor. Komunistički vođa Dolores Ibarruri vodio je ženski marš u Madridu 1936. uoči Španskog građanskog rata.

Danas, 8. Mart je službeni praznik u: Afganistanu, Angoli, Jermeniji, Azerbejdžanu, Bjelorusiji, Burkini Faso, Kambodži, Kini (samo za žene), Kubi, Gruziji, Gvineji Bisao, Eritreji, Kazahstanu, Kirgistanu, Laosu, Madagaskaru (samo za žene), Moldaviji, Mongoliji, Nepalu, Rusiji, Tadžikistanu, Turkmenistanu, Ugandi, Ukrajini, Uzbekistanu, Vijetnamu, i Zambiji.

U nekim zemljama, kao što je Kamerun, Srbija, Crna Gora, Hrvatska, Rumunija, Bosna i Hercegovina, Bugarska, Makedonija, i Čile, taj dan nije državni praznik, ali je široko rasprostanjem i obilježavan. Na ovaj dan je uobičajeno da muškarci daju ženama majkama, suprugama, djevojkama, kćerima, kolegama itd. – cvijeće i male darove. U nekim zemljama (kao što su Bugarska i Rumunija) to se takođe posmatra kao ekvivalent Majčinog dana, gdje djeca takođe daju male poklone svojim majkama i bakama. U Rusiji je taj dan izgubio sav politički kontekst kroz vrijeme, postajući jednostavno dan poštovanja žena i ženske ljepote.

Međunarodni dan žena izazvao je nasilje u Teheranu u Iranu 4. marta 2007. godine, kada je policija tukla stotine muškaraca i žena koji su planirali skup. (Prethodni skup za ovu priliku održan je u Teheranu 2003. godine.) Policija je uhapsila desetine žena, a neke su puštene nakon nekoliko dana samice i ispitivanja. Shadi Sadr, Mahbubeh Abbasgholizadeh i još nekoliko aktivistkinja puštene su 19. marta 2007. godine, završavajući petnaestodnevni štrajk glađu.

U Italiji, kako bi proslavili dan, muškarci daju žute mimoze ženama. Komunistička političarka Tereza Mattei izabrala je mimozu 1946. godine kao simbol IVD-a u Italiji, jer je smatrala da su francuski simboli dana, ljubičice i đurđevka, suviše oskudni i skupi da bi se efikasno koristili u Italiji.

U Sjedinjenim Državama, glumica i aktivistkinja za ljudska prava Beata Pozniak radila je sa gradonačelnikom Los Anđelesa i guvernerom Kalifornije da lobiraju članove američkog Kongresa da predlože zvanično priznanje praznika. Februara 1994, H. J. Res. 316 je uvela rep. Makine Vaters, zajedno sa 79 kosponzora, u pokušaju da zvanično priznaju 8. mart te godine kao Međunarodni dan žena. Nacrt je kasnije upućen i ostao u Odboru Doma za poštu i državnu službu. Nijedan glas Kongresa nije postignut o ovom zakonu u zemlji koja sebe smatra najdemokratskom na svijetu.